Podmiotami będącymi na pograniczu organu samorządowego i organizacji społeczeństwa obywatelskiego są jednostki pomocnicze. Nie zalicza się ich do organów samorządu gminnego lecz przyznaje szereg uprawnień charakterystycznych dla organów władzy np przewodniczący zarządu korzysta z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym.
Jednostkom pomocniczym USG poświęca artykuły od 35 do 37b. Jednostki te to:
- sołtys jako organ wykonawczy wraz radą sołecką jako ciałem doradczym i zebranie wiejskie jako organ uchwałodawczy;
- rada osiedla lub dzielnicy jako organ uchwałodawczy i zarząd jako organ wykonawczy;
- zarząd osiedla lub dzielnicy jako organ wykonawczy i ogólne zebranie mieszkańców jako organ uchwałodawczy.
Ostatnie rozwiązanie stosuje się w stosunkowo niewielkich osiedlach, gdzie łatwo można zorganizować zebranie mieszkańców.
Na co zwrócić uwagę?
Uprawnienia i możliwości działania jednostek pomocniczych (np. dysponowanie budżetem) uregulowane są w statucie gminy lub statutach tych jednostek. W różny sposób przeprowadza się do nich wybory i wyłania władze.
Z punktu widzenia zasady pomocniczości, na której oparta jest polska konstytucja, sprawy powinny być załatwiane na jak najniższych szczeblach organizacji, a jedynie te, których nie da się załatwić na podstawowym poziomie, powinny być przejmowane przez wyższe instancje. Z logiki tej zasady wynika, że jednostki pomocnicze powinny dysponować tak dużymi uprawnieniami, jakie są w stanie udźwignąć. Tymczasem powszechną praktyką jest ignorowanie ich znaczenia lub w ogóle nie powoływanie. Jest to możliwe, gdyż ustawa nie formułuje obowiązku tworzenia jednostek pomocniczych.
Podyskutuj z nami na ten temat:
