Każdy obywatel ma prawo do dostępu do informacji o działalności organów władzy publicznej oraz innych podmiotów wykonujących zadania publiczne. To jedno z podstawowych praw demokratycznych zapisane w Konstytucji RP oraz szczegółowo uregulowane ustawą o dostępie do informacji publicznej.
Mimo że od 2001 roku istnieje ustawa o dostępie do informacji publicznej, zdarzają się sytuacje, w których informacje publiczne nie są udzielane lub dzieje się to w niewłaściwy sposób. Organizacją wyspecjalizowaną w zabieganiu o jawność i dostęp do informacji jest Sieć Obywatelska Watchdog Polska. Dobrą praktyką, choć niestety nie obligatoryjną, jest umieszczenie w BiP rejestru wniosków o udostępnienie informacji. Choć można w ten sposób uniknąć powielania wniosków, urzędy nie są szczególnie chętne do publikowania takiego rejestru.
Czego może dotyczyć wniosek o informację publiczną?
- budżetu miasta lub gminy oraz wydatków publicznych,
- umów zawieranych przez urząd i jednostki publiczne,
- decyzji administracyjnych (np. pozwolenia na budowę, decyzje środowiskowe),
- danych o inwestycjach publicznych,
- zasad funkcjonowania szkół, przedszkoli, bibliotek i domów kultury,
- wyników kontroli, audytów i raportów,
- aktów prawa miejscowego i planów zagospodarowania przestrzennego,
- informacji o dotacjach i subwencjach.
Wniosek można złożyć ustnie, pisemnie, mailowo, przez ePUAP lub formularz internetowy (jeśli jest dostępny). Powinien on określać, jaka informacja jest żądana i w jakiej formie ma zostać udzielona (skan, dokument papierowy, wgląd w urzędzie).
Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, ale w niektórych przypadkach termin może zostać wydłużony do 2 miesięcy. Co do zasady organ nie może żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego wnioskodawcy, jednak w przypadku wnioskowania o uzyskanie informacji przetworzonej, można uzależnić to od wykazania szczególnie istotnego interesu publicznego.
Uwaga: prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne.
Wskazówka: zobowiązując urząd do opublikowania informacji na BiP, podnosisz standard jawności jego pracy.
Jeżeli informacja nie może być udostępniona (ze względu na ochronę danych osobowych lub tajemnicę przedsiębiorstwa), urząd musi wydać decyzję administracyjną o odmowie. Od tej decyzji można się odwołać do organu wyższego stopnia, a następnie do sądu administracyjnego
Uzyskane informacje publiczne mogą być wykorzystywane do własnych celów lub działalności (edukacyjnej, społecznej, komercyjnej).
Podyskutuj z nami na ten temat:
